Elektrik Altyapı Sistemleri

Elektrik, doğada, serbest ortamda bulunan çok sayıda elektronun bir yerde birikmesiyle ya da bir yerden başka yere hareket etmesiyle oluşan enerji biçimidir. Diğer bir ifadeyle, maddenin elektron, pozitron, proton vb. parçacıklarının hareketleriyle ortaya çıkan enerji türü de diyebiliriz.
Elektrik, demir bakır gibi bir iletken telin manyetik bir alan içerisinde hareket ettirilmesi ile üretilir. Statik ve Dinamik olarak ikiye ayırabileciğimiz elektriğin kontrollü üretimi, jeneratör vb. düzeneklerle gerçekleştirilir.
Jeneratör, elektrik akımı üreten iletkenler düzeneğidir ve büyük miktarda elektrik enerjisi üretilmesi gerektiğinde, bu düzeneklerin hareketli ünitesini döndürecek büyük güç santrallerine ihtiyaç duyulur. Bu güç santrallerini;

• Hidro Santraller: Barajlı, Nehir, Irmak, Göl
• Termik Santraller: Taş kömürü, doğal gaz, linyit, nafta, fueloil, motorin
• Nükleer Santraller: Uranium, Toryum,
• Doğal Enerji Santralleri: Rüzgâr, güneş, jeotermal, biokütle, hidrojen vb.

başlıkları altında toplayabiliriz.
Üretilen elektrik enerjisinin genel kullanım alanlarını;

• Elektrikli  tren, tramvay, troleybüs gibi ulaştırma araçları,
• Fabrikalarda, atölyelerde ve diğer endüstri kollarında kullanılan torna, freze, matkap, pres, taşlama tezgahlarını döndüren motorlar,
• İş yerleri, evler ve caddelerin aydınlatılması,
• Mutfak fırınları, Buzdolapları, çamaşır makineleri, elektrik sobaları, sanayi tipi elektrik ocakları ve fırınları,
• Bakır, alüminyum vb. metallerin arıtılması ve diğer metallerin elde edilmesinde,
• Telli, telsiz  telgraf, telefon, radyo, televizyon  gibi haberleşme araçları

olarak belirtebiliriz. Elektrik enerjisine ihtiyaç duyan bu sistemler, bu ihtiyacını şebeke dediğimiz sistem üzerinden alır. Aynı, anma gerilimli birbirine bağlı elektrik tesislerinin tümüne şebeke denir ve iletim ve dağıtım şebekeleri olarak ikiye aytrılır .

• Şebeke Çeşitleri

• Alçak Gerilim Şebekeleri (1-1000 Volt arası )
• Orta Gerilim Şebekeleri (1kV- 35kV arası )
• Yüksek Gerilim Şebekeleri (35 kV – 154 kV arası )
• Çok Yüksek Gerilim Şebekeleri (154 kV’dan fazla)     şeklinde sıralanabilir..

• Zayıf Akım Altyapıları

Zayıf akım, 1kV altı kullanımda çoğunlukla bina içi uygulamalarında yer alır, Sanayi ve fabrika tesisleri, Alışveriş merkezleri, Toplu yaşam alanları, her ölçekteki iş yerleri vb. ortamlarda, güvenlik, iletişim, aydınlatma gibi sistemlerinde kullanılan enerji çeşididir. Be enerji çeişidini kullanan ve Karnet Yapısal Kablolamanın hizmet verdiğialanları,

• Güvenlik kamera sistemi,
• Yangın alarm sistemi,
• Seslendirme sistemi,
• Televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi cihazların kontrol devreleri,
• Otomatik geçiş sistemleri ve plaka tanıma sistemleri,
• Yağmur, rüzgâr, basınç, nem, derinlik algılama sistemleri,
• Jeneratör veya yangın perde sistemi panoları gibi bütün kontrol ve kumanda panoları,
• Bilgisayarlar, bilgi işlem üniteleri; Sistem Odaları
• UPS kesintisiz güç kaynakları,
• FM-200 ve Novec gazlı söndürme sistemleri,
• Geçiş Kontrol sistemleri ( Parmak izi, Biometrik, Kartlı Geçiş vb.)
  olarak ifade edebiliriz..

• Koruma topraklaması :
Koruma topraklaması, bir elektrik kaçağı anında insanları ve diğer canlıları elektrik çarpmasına karşı korumak için yapılan topraklama çeşididir. İnsanların temas etmesi muhtemel elektrikli aletleri, metal yüzeyler, elektrik prizleri, elektrikli motorlar ve diğer tüm elektrikli cihazların metal bölümleri gibi alanlarda koruma topraklaması yapılmalıdır. Koruma topraklaması için, sistemde nötr uç ile toprak arasında ölçülen direncin 5 ohm altında olması gerekmektedir.
• İşletme topraklaması :
Elektrik hattında bulunan elektrik devrelerinin meydana gelebilecek aşırı gerilimler sonucu işlevlerini yitirmesi riskine karşı yapılan topraklama türüne işletme topraklaması denir. İşletme topraklaması, elektrik tesisatında olması beklenen akım değerine göre yapılması gerekir. İşletme topraklaması yapılan bölgede topraklama direnci 2 ohm altında olmalıdır.
• Fonksiyon topraklaması :
Fonksiyon topraklaması özel bir amaca veya ekipmana yönelik yapılan topraklama çeşididir. Yıldırıma karşı koruma, asansör sistemleri gibi özel topraklama sistemleri fonksiyon topraklaması olarak tanımlanır.
Fonksiyon topraklaması için topraklama direnç değeri 10 ohm altında olmalıdır.
• Yıldırım topraklaması :
Elektrik  tesislerinde yıldırımdan koruma için , parafudrların topraklama uçları ile açık hava tesislerinde yıldırımın düşmesi olasılığı olan tüm madeni kısımlar, örneğin hava hatlarının koruma iletkenleri, madeni veya beton direkler özel bir topraklayıcı üzerinden topraklanır. Buna yıldırım topraklaması denir.  Yıldırım topraklaması da bir tür koruma topraklamasıdır ve onun için iki topraklama biri birine bağlanır. Yıldırım topraklamasında amaç; her elektrik tesislerine düşen yıldırım, yıldırım düşmesi sonucu neden olduğu aşırı gerilim dalgasının işletme cihazlarına veya insanlara zarar vermeden  toprağa iletilmesidir.
Yıldırımdan korunma dört ayrı şekilde yapılır ;
• Faraday Fafesi İle Yıldırımdan Korunma
•  Franklın Çubuğu İle Paratonerle Yıldırımdan Korunma
•  Radyoaktif Paratoner ile Yıldırımdan Korunma
•  Enerji Nakil Hatlarının Yıldırımdan Korunması